Sint-Janskerk Mechelen

Alertis zorgt voor optimale beveiliging van gerenoveerde Sint-Janskerk

“Hun expertise in brandbeveiliging van historische gebouwen valt meteen op”

Mechelen is een stad met een prachtig historisch patrimonium. Iedereen kent natuurlijk de bonkige Sint-Romboutskathedraal, maar hier vind je op wandelafstand liefst acht historische kerken. Eén van die pareltjes is de Sint-Janskerk die recent gerenoveerd werd. De kunstschatten in de kerk werden in al hun glorie hersteld en het publiek kan ze sinds augustus 2018 opnieuw bewonderen. Voor de beveiliging van alle kunstwerken rekent de kerkraad op de knowhow van Alertis.  

De Sint-Janskerk dateert in zijn huidige vorm van de 15de eeuw. Het interieur kreeg een grondige aanpassing in het begin van de 17de eeuw. Ondanks haar relatieve kleine schaal is de kerk uitermate rijk aan kunstschatten. De Sint-Jansparochie was één van de rijkste parochies van Mechelen omdat veel leden van de Grote Raad er woonden, het hoogste rechtscollege in de Nederlanden dat bleef bestaan tot aan de Franse Revolutie. “Daardoor is er rijk historisch erfgoed in de Sint-Janskerk aanwezig”, licht Frank Van Hoogenbemt, bestuurslid van de kerkraad, toe.

De kerk stond al meermaals in de steigers. In de jaren 1990 werden dringende herstelwerken aan het dak uitgevoerd en in de periode 2008-2011 volgden werken aan de dakvoeten en werden de gevels en glas-in-loodramen gerestaureerd. Tot voor de laatste restauratie liet het kerkinterieur een afgeleefde indruk na. “Er waren netten gespannen boven de hoofdbeuk en de viering om eventuele loskomende verf- en brokstukken op te vangen. De schilderwerken hadden ook te kampen met insijpelend vocht”, legt Godfried Jansen, penningmeester van de kerkraad, uit.

Flexibele houding in functie van de planning
Dankzij een meerjarige subsidieovereenkomst voor de restauratie van de historische kerken in de Mechelse binnenstad, werd in augustus 2016 de interieurrestauratie van de Sint-Janskerk aangevat. “Bij een restauratie op deze schaal komen de waardevolle interieurelementen in een werfzone te liggen. Dergelijke werkzaamheden veroorzaken hinder en hebben ook een impact op de temperatuur en de vochtigheidsgraad in de kerk. Het zijn belangrijke aspecten die je niet uit het oog mag verliezen”, vervolgt Frank Van Hoogenbemt.

Het was naar aanleiding van deze werkzaamheden dat de kerkraad besliste om ook een uitgebreid beveiligingssysteem te installeren. Alertis werd ingeschakeld voor brandbeveiliging, inbraakdetectie en camerabewaking. Samen met de erfgoedconsulent van de Vlaamse Overheid werd een detectieplan en een op maat gemaakt beveiligingsconcept uitgewerkt. “Zowel branddetectie als de camerabewaking hebben we zo onopvallend mogelijk aangebracht. Daarom hebben we niet alleen in de sacristie, maar in de volledige kerk met een aspiratiesysteem met aanzuigmondjes gewerkt”, vertelt Dries Vandael, projectmanager bij Alertis. “Om alles vlot te laten verlopen, werden al in 2015, een jaar voor de renovatie startte, alle kabels klaargelegd. Ook daarvoor werkten we samen met de erfgoedconsulent.”

Tijdens de hele renovatieperiode was het bouwwerk extra kwetsbaar en daar moest Alertis ook rekening mee houden. “We moesten ons schikken naar de timing van de aannemers. De renovatiewerken gebeurden immers in verschillende fases. Een deel van de beveiliging moest ook al geactiveerd worden tijdens de werkzaamheden zelf. We beveiligden daarom eerst het voorste gedeelte terwijl er achteraan nog werken bezig waren”, vertelt Dries.

Meteen op punt en volgens de afspraken
Het inbraakalarm liet nog niet van zich horen, maar de brandsirenes wel. “Onze koster stak onlangs in de sacristie enkele kaarsen aan. De rook werd meteen opgepikt door de detectoren. Dat is alvast een geruststelling voor het geval er echt eens brand zou uitbreken”, stelt Mia Pastijn, secretaris van de kerkraad.

Alertis leverde de volledige installatie binnen de vooropgestelde termijn af. “Ondanks de moeilijkheidsgraad van het project, stond het systeem meteen op punt. We zijn daarom blij dat we op de ruime expertise van Alertis kunnen rekenen”, verklaart Godfried Jansen.

De renovatiewerken werden in augustus 2018 afgerond en de kerk is nu in zijn oude glorie hersteld. Een interactieve app geeft meer informatie over de kunstwerken en laat bezoekers als het ware door de muren heen kijken. “Steeds meer toeristen en inwoners van de stad Mechelen komen een kijkje nemen. Kortom, bij een bezoek aan onze stad mag je de Sint-Janskerk niet links laten liggen”, besluit Mia Pastijn trots.